Alissa over het vermenselijken van ziekenhuizen, een vrije opvoeding en haar oude bovenbuurman
Alissa Rees staat positief in het leven en is een absoluut familiemens. Zij is nuchter en vindt zichzelf meer ‘poëtisch’ dan ‘spiritueel’. Met haar eigen ervaring als patiënt heeft zij het product - IV-walk - bedacht, een draagbaar infuus, om haar missie werkelijkheid te laten worden: de zorg te vermenselijken.
Wat een bijzondere tijd, hoe gaat het? Ja, wel goed eigenlijk ondanks de situatie. Mijn vriend en ik zijn in maart teruggekomen uit India en toen moesten we meteen in quarantaine. Ik behoor ook tot de risicogroep met mijn nieuwe immuunsysteem. En qua werk rustiger? De opdracht bij de gemeente gaat gelukkig nog door en workshops, film en sprekersklussen staan nu even op on-hold. Ik verwacht dat in deze tijd juist wordt gezien hoe belangrijk het vermenselijken van de zorg is en wat de kracht van de designer hierin kan zijn. Mensen hoeven niet alleen in bed te sterven. Wat doe je eigenlijk als designer? Ja wat doe ik eigenlijk - zegt ze lachend - ik doe 3 verschillende dingen, zo heb heb ik het gecategoriseerd. Het eerste is het ontwikkelen van eigen concepten en producten, welke vaak maatschappelijk gerelateerd zijn. Echt het uitwerken van producten zoals het draagbare infuus. Tweede zijn het geven van keynotes of workshops in het binnen- en buitenland. Bijvoorbeeld een workshop bij het Rode Kruis of een international bedrijf zoals Firmenich. Als derde werk ik voor bedrijven en gemeenten wanneer zij een designer nodig hebben. Zoals in Den-Haag om te kijken hoe we mantelzorgers kunnen bedanken. Wat is een typische dag in jouw leven? Ja, Ik heb dus niet echt typische dagen. Ik werk op basis van klussen. Soms moet ik super vroeg op, soms exposeer ik in het buitenland en soms heb ik een vrije dag tussendoor. Als ik dan een vrije dag heb, dan ga ik schetsen of langs bij familie. Ik ben echt een familiemens. Uit wat voor gezin kom je? Ik kom uit een echt kunstenaars gezin. Mijn moeder is actrice en is uitbundig en liefdevol. Zij heeft onder andere in de allereerste Nederlandse serie ‘Medisch Centrum West’ gespeeld. Mijn jongere broertje doet aan street art en mijn oudere zus is Sinologe. Mijn vader is beeldend kunstenaar en woont onder andere in de stad Jingdezhen - de stad van porselein - in China. Vind je het lastig dat je vader op momenten ver weg woont en hem niet even kan bezoeken? Eigenlijk niet. Hij is vroeger wel veel weggeweest, wat misschien ook wel lastig kon zijn voor mij moeder bijvoorbeeld. Maar als mijn vader in Nederland was, was hij er ook echt voor de volle 100%. Dat heeft hij nu nog steeds. Hij heeft ook een huis in Nederland waar hij woont met zijn nieuwe gezin. Daar heb ik ook een broertje en zusje waar ik ontzettend veel van houd. Hoe was jullie opvoeding vroeger? Heel vrij, maar wel met grenzen. We mochten zijn wie we wilden zijn, en heb hierdoor onwijs geleerd mijzelf volledig te waarderen. Je kan het zien als buitenspelen in een hele grote weide, en het hek was dan onze grens. Daarbinnen mochten we alles doen wat we wilden. Dit laat ook wel zien hoe vrij onze opvoeding was. Hoe heb je dat ervaren? Ik heb dit altijd als super fijn ervaren eigenlijk. Ook heb ik echt ‘het genieten van het leven’ van mijn vader en moeder meegekregen.
Hey, en wat is je grootste beslissing geweest op carrière gebied? Ik heb als jongere, toen ik denk ik 15 tot 17 jaar was, veel aan theater gedaan en zelfs een theatergroep opgericht. Die trouwens nog steeds bestaat. Ik was overtuigd dat ik daarna filosofie wilde studeren en had mij daarvoor ingeschreven. Maar toen werd ik ziek en kreeg ik leukemie. Ik heb nooit een les gevolgd van de studie. In de twee jaar daarna heb ik veel kunnen nadenken over mijn leven. En vond ik dat ik wel genoeg had gefilosofeerd en heb ik uiteindelijk voor de Design Academie gekozen. Sindsdien ben ik officieel Designer. Leukemie is niet niks. Hoe kijk je terug op deze periode? In een film zie je dit proces vaak versneld in een uur. Voor mij duurde dit echt 2 jaar lang. De periode was mentaal goed te doen door de liefde en steun van vrienden van familie. Mensen om je heen zijn écht, en liefde komt uit de onverwachte hoek. Zoals een liefdesverklaring! Ik heb er weinig nare herinneringen aan, enkel van de heftige behandelingen waar je wat verwerkingstijd voor nodig hebt. Maar het was mentaal echt goed te doen. Vaak hoor je wel dat mensen hun leven omgooien of een andere focus hebben. Maar in deze periode richtte ik mij juist op familie en vrienden. En dat is wel wie ik ben. Ik reageer altijd anders. Fysiek ook bijvoorbeeld. Familie en vrienden vind ik gewoon wel echt heel belangrijk. Daarbij heb in deze periode zoveel over het leven kunnen nadenken, terwijl ik naar het plafond lag te staren. Veel gerealiseerd? Toen ben ik op de keuze om Designer te worden gekomen. Ik kom uit een creatief gezin en ik wilde ook iets toevoegen. Niet alleen een schilderij bijvoorbeeld wat vaak bedoeld is voor een kleinere groep, maar wilde iets toevoegen voor meerdere mensen. En het mag ook best speels. Het hoeft niet altijd serieus te zijn. Dit is ook deels de reden dat ik het boek heb uitgebracht met producten die ook speels zijn. Je leeft maar één keer, en dat besef is ook steeds meer geworden. Welke wijze les zou je willen doorgeven? Begint te lachen - dit moet niet zo cheesy worden - maar ‘het besef van vergankelijkheid doet wonderen’. Wat ik er mee bedoel is, als we hier maar één keer zijn - als je dat écht beseft - dan doet dat echt wonderen. Omdat je dan écht anders gaat kijken. Ik zou willen dat je dat als mens mag beseffen zonder dat je iets heftigs hoeft mee te maken.
En je schaatst wel eens met de bovenbuurman van 74? Ja, dit is typisch wie ik ben! De vriendschap ontstond toen ik op huizenjacht ging direct na mijn studie. Ik was de zesde op de lijst, dus de kans dat ik het kreeg was super klein. Toch had ik het gevoel dat het wel gingen lukken en ging mijn gevoel achterna. Ik belde bij de buurman aan om de woning van binnen te bekijken om een indruk van de woning te krijgen. En ik kreeg de woning - tegen de verwachtingen in - toebedeeld! Daarna belde ik voor de tweede keer bij de buurman aan en begroette hem met “hoi buurman!”. En zo noem ik hem nog steeds. Soms zit ik gewoon bij hem thuis te schetsen, terwijl hij iets anders doen. En we schaatsen dus ook samen. Best gezellig en ook best wel bijzonder. Bijzondere relatie ook, heb je nog meer van die grappige feitjes over jezelf? Maar ik vind dus altijd wel waardevolle dingen op straat. Waarschijnlijk omdat ik mijn omgeving altijd goed observeer en absorbeer. Zoals paspoorten, mobiele telefoon en ik heb zelfs een keer een echte diamanten armband gevonden.
Van de diamanten armband naar je carrière in design. Hoe kijk je tegen jouw vakgebied aan? Design is super breed. Vroeger was Dutch Design meer gericht op meubels of objecten. Tegenwoordig draait Dutch Design meer naar sociaal design. Concept design, wat ik doe, kan van alles zijn en is meer dan alleen een product. Het kan een systeem, ervaring of zelfs storytelling zijn. Daarom ben ik designer geworden, ik kan er alles in kwijt. Hoe ben je in dit expertise beland? Het is een beetje vanzelf gegaan. Nadat ik zelf de patiënt was ben ik hierna direct gestart met de Design Academie. Tijdens mijn studie heb ik weinig gedaan met mijn leukemie periode, maar mijn vader vertelde mij dat het goed was om daar iets mee te doen. Uiteindelijk heb ik dit in boekvorm en afgesloten met mijn persoonlijke boek ‘Humanising of the white building’ met concepten om ziekenhuizen te vermenselijken. Hierop kwam mijn stempel als Health Care designer. En waar kan men jou op dit moment voor inschakelen? Sowieso voor het creëren van maatschappelijk relevante en innovatieve concepten en producten. Bijvoorbeeld hoe je ziekenhuizen kan vermenselijken op het gebied van mobiliteit, communicatie, sfeer en mentale afleiding. Maar ook vragen als hoe krijgen wij mensen zo snel en veilig mogelijk in een trein. Ik geef mijn publiek graag mee wat de waarde van design is en hoe een persoonlijke ervaring kan omzetten tot een product dat waardevol kan zijn voor een breder publiek. Maar ook hoe je dit vervolgens tot een product of concept brengt. Daarnaast sta je ook op het podium? Omdat het zo mooi samenkomt. Toneel, wat ik in mijn jongere jaren deed, maar dan in een andere vorm. Het voelt héél natuurlijk en ik vind het ook echt leuk om te doen. Ook talkshows, een interview of op de radio bijvoorbeeld, waarin je de interactie hebt en deelt. Hoe bereid je je ultiem voor op een sprekersklus? Ik maak voor elke sprekersklus een nieuwe presentatie, zodat het niet te stacato wordt. Ook probeer ik het zoveel mogelijk persoonlijk te maken. Met name door voorbeelden te gebruiken die goed bij de doelgroep passen. En als er genoeg tijd is, probeer ik ook direct een concept te bedenken wat past bij het bedrijf. Hoe zorg je voor je naamsbekendheid? De Design Academie, waar ik aan gestudeerd heb, heeft echt een gigantisch PR-bereik. In het begin word je overal uitgenodigd, zoals bijvoorbeeld bij Milan design of Global Grad Show Dubai. Na een tijd doe je het langzamerhand meer zelf en schrijf ik ook zelf mensen aan. Ook helpt het dat ik op televisie kwam. Zo heeft de gemeente me gezien in de Wereld draait Door, waardoor ik gevraagd werd voor een opdracht. Uiteindelijk blijft je netwerk voor het genereren van opdrachten de belangrijkste motor.
Wat hoop je voor komend jaar? Dat mijn bedrijf blijft groeien en ook dat het draagbaar infuus wordt overgenomen door een groter medisch bedrijf. En dat ik de lijn kan voortzetten waarop ik nu werk. Er zijn gelukkig al meerdere bedrijven geïnteresseerd. Ik geloof oprecht dat we na deze periode pas echt gaan inzien hoe belangrijk Health Care écht is.